Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Gdyni zgłosił się klient z prośbą o poradę w zakresie prawa upadłościowego. Klient ogłosił upadłość na bazie starych przepisów upadłościowych (tj. obowiązujących do dna 24 marca 2020 r.) Obecnie jest na etapie sporządzenia spisu wierzycieli i weryfikacji majątku przez syndyka. Mężczyzna planuje zawarcie związku małżeńskiego, jednakże obawia się konsekwencji prawnych i finansowych, które odbiłyby się negatywnie na małżonce.
Sytuacja mężczyzny pod względem prawnym jest skomplikowana. Prawo upadłościowe reguluje jedynie kwestie majątkowego ustroju małżeńskiego, gdy osoba ogłaszająca upadłość jest już w związku małżeńskim. Natomiast ustawodawca nie przewidział sytuacji, gdy osoba upadła planuje zawrzeć związek małżeński po ogłoszeniu upadłości, będąc w trakcie postępowania upadłościowego. Powyższe ma istotne znaczenie z perspektywy drugiego małżonka w celu ochrony jego interesu majątkowego.
W ramach wyjaśnienia, w polskich prawie rodzinnym po zawarciu małżeństwa tworzą się trzy majątki: majątek osobisty pierwszego małżonka, majątek osobisty drugiego małżonka oraz ich majątek wspólny. Do majątku wspólnego wchodzi również wynagrodzenie za pracę lub emerytura. Gdy osoba będąca w związku małżeńskim składa wniosek o ogłoszenie upadłości z mocy prawa po uprawomocnieniu się postanowienia o ogłoszeniu upadłości powstaje między małżonkami rozdzielność majątkowa. Oznacza to, że znika majątek wspólny, a pozostaje jedynie osobisty.
Z uwagi na brak przepisu, który regulowałby sytuację klienta powstały dwie teorie. Pierwsza teoria, która wskazuje, że pomiędzy małżonkami istnieje wspólność majątkowa, jeżeli małżeństwo zostało zawarte po ogłoszeniu upadłości. Druga teoria wskazuje, że pomiędzy małżonkami po ogłoszeniu upadłości na okres trwania postępowania upadłościowego powstaje rozdzielność majątkowa. Większość prawników skłania się ku drugiej teorii, czyli rozdzielności majątkowej, która jest bardziej zasadna pod względem systemowym.
Trudno jednak przewidzieć, jaka będzie decyzja konkretnego syndyka lub sądu, który może poczynić własne rozważania nad wspominanym problem.
Do rozważenia pozostaje zawarcie intercyzy przed ślubem lub zaraz po ślubie w obecności notariusza. Powyższe wymaga dalszego pogłębienia tematu.
Rozważania przedstawione powyżej mają ogromne znaczenie z perspektywy obojga małżonków oraz wierzycieli, ponieważ z majątku, który przysługuje upadłemu są zaspokajani wierzyciele.
W przypadku przyszłych małżonków warto byłoby również rozważyć poniżej wskazane zagadnienia.
Prezenty
Prezenty otrzymane podczas ślubu, które są przekazywane na rzecz obojga małżonków, co do zasady zaliczane są w połowie ich wartości do masy upadłościowej. Dotyczy to sytuacji gdy jeszcze nie ma ustalonego planu spłaty i postępowanie toczy się za pośrednictwem syndyka).
W przypadku, gdy plan spłaty już istnieje wierzyciele mogą domagać się jego zmiany z uwagi na posiadanie nowych dodatkowych środków przez upadłego.
Koszty związane z organizacją wesela
W okresie wykonywania planu spłaty wierzycieli upadły nie może dokonywać czynności prawnych, dotyczących jego majątku, które mogłyby pogorszyć jego zdolność do wykonania planu spłaty wierzycieli. W szczególnie uzasadnionych przypadkach sąd, na wniosek upadłego, może wyrazić zgodę na dokonanie albo zatwierdzić dokonanie czynności prawnej. Powołując się na powyższy przepis upadły może napotkać problemy organizacyjne, związane z koniecznością uzyskania zgody przez sąd na dokonanie konkretnych czynności. Dotyczy to np. wynajmu sali bankietowej, kosztów posiłków, ponieważ tego typu czynności mogą pogorszyć jego sytuację majątkową a tym samym sytuację wierzycieli.
Upadły jest obowiązany składać sądowi corocznie, do końca kwietnia, sprawozdanie z wykonania planu spłaty wierzycieli za poprzedni rok kalendarzowy. W sprawozdaniu wykazuje osiągnięte przychody, spłacone kwoty oraz nabyte składniki majątkowe o wartości przekraczającej przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku za ostatni kwartał okresu sprawozdawczego, ogłoszone przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego. Do sprawozdania upadły dołącza kopię złożonego rocznego zeznania podatkowego.
Zaprezentowane problemy mogą się pojawić w zależności od rozmiaru wesela jak i środków, jakie są w stanie przeznaczyć przyszli małżonkowie. Zaprezentowane rozważania, chociaż są hipotetyczne, mogą zaistnieć w życiu z uwagi na uprawnienia, jakie przysługują sądowi, syndykowi czy wierzycielom.
Bardziej zalecane jest odczekanie ze ślubem aż do czasu zupełnego zakończenia postępowania upadłościowego.
