Wygrana sprawa przed sądem, a kwestia wyegzekwowania zasądzonych należności

Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Białej Podlaskiej zgłosił się Pan Jan, który wygrał sprawę w sądzie, został wydany wyrok na jego korzyść, w którym sąd zasądził na jego rzecz kwotę 5 000 zł wraz odsetkami ustawowymi od dnia wniesienia pozwu od pozwanego. Klient pyta, jakie ma podjąć dalsze kroki w celu wyegzekwowania tej należności? Czy może iść z takim wyrokiem prosto do komornika?

Wyjaśniono klientowi, że sama wygrana w sądzie i wydanie orzeczenia, czy dotyczy to wyroku, czy też nakazu zapłaty na jego korzyść to dopiero początek drogi. Po pierwsze orzeczenie, a w przypadku klienta wyrok sądu musi się uprawomocnić. Przez uprawomocnienie należy rozumieć taką sytuację, w której od wydanego wyroku nie można się już odwołać. Po pierwsze po wygranej w pierwszej instancji tj. wydaniu wyroku przez Sąd Rejonowy każda ze stron ma tydzień na złożenie wniosku o uzasadnienie wydanego wyroku. Jeżeli któraś ze stron wystąpi o takie uzasadnienie to ma następnie kolejne dwa tygodnie od jego otrzymania na złożenie apelacji (art. 369 §1 k.p.c.). Należy jednak pamiętać, że po nowelizacji kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustawach z dniu 4.07.2019 r., od wniosku o sporządzenie pisemnego uzasadnienie wyroku należy uiścić opłatę w wysokości 100 zł i dotyczy to wszytkach spraw po 21.08.2019 r. (art. 25b  pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych).

W niektórych sytuacjach może się zdążyć, że termin do wniesienia apelacji będzie wydłużony do trzech tygodni, ale dzieje się tak tylko w sytuacji, jeśli zostanie przedłużony terminu do sporządzenia pisemnego uzasadnienia. Jeśli taka sytuacja będzie miała miejsce to sąd zawsze zawiadamia o tym stronę doręczając jej wyrok wraz z uzasadnienie (art. 369 §2 k.p.c.). Jeżeli któraś ze stron zdecyduje się na wniesienie apelacji to zgodnie z art. 25b  pkt 2 u.k.s.c. opłata, która została uiszczona za sporządzenia pisemnego uzasadnienia wyroku zostanie zaliczona na poczet opłaty od środka zaskarżenia tj. apelacji.

Natomiast w sytuacji, kiedy żadna ze stron nie wniesie o uzasadnienie wyroku wtedy termin na złożenie apelacji będzie wynosił dwa tygodnie od daty ogłoszenia wyroku. Dopiero o upływie wskazanych powyżej terminów sąd będzie mógł stwierdzić, że wyrok jest prawomocny.

Kiedy już klient będzie wiedział, że wyrok jest prawomocny powinien wystąpić do sądu o nadanie klauzuli wykonalności. Należy pamiętać, że co do zasady klauzula wykonalności jest wydawana przez sąd na wniosek samego wierzyciela. Jednak są sytuacje, kiedy sąd nada klauzulę wykonalności z urzędu np. w niektórych sytuacjach w sprawach z zakresu prawa pracy albo w przypadku zasądzenia alimentów. Tak samo w przypadku, kiedy wierzyciel uzyskał nakaz zapłaty w elektronicznym postępowaniu upominawczym tzn. wystąpił z pozwem do e-sądu, wtedy również sąd nadaje klauzulę wykonalności od razu po uprawomocnieniu się takiego nakazu, jednak nie doręcza jej wierzycielowi (tylko pozostawia aktach sprawy), to wierzyciel musi sam wystąpić o doręczenie.

Kiedy już klient będzie wiedział, że wyrok jest prawomocny to wtedy może wystąpić do sądu z wnioskiem o wydanie klauzuli wykonalności. Do takiego wniosku powinien dołączyć wyrok, jeśli jednak go nie posiada to składając taki wniosek może wystąpić jednocześnie o wydanie jego odpisu. Co ważne, jeśli klient nie posiada odpisu wyroku, to nie będzie ponosił żadnych kosztów związanych z wnioskiem o wydanie klauzuli wykonalności, ponieważ od 21.08.2019 r. nie pobiera się opłaty od pierwszego wniosku o wydanie na podstawie akt odpisu orzeczenia kończącego postępowanie z klauzulą wykonalności. Dotyczy to jednak sytuacji, kiedy o wydanie klauzuli wykonalności występuje powód, który wszczął postępowanie. Oznacza to, że dla klienta będzie to bezpłatne, ale dla każdego kolejnego następcy prawnego (np. sprzedaż wierzytelności czy przejście praw na spadkobierców) będzie to już odpłatne.

W przypadku sprawy klienta, żadna ze stron nie zaskarżyła wydanego wyroku tzn. nie złożyła apelacji, w takim wypadku o wydanie klauzuli wykonalności klient zwraca się do sądu, przed, którym sprawa się toczyła tzn. do sądu I instancji. W przypadku, kiedy wyrok uprawomocniłby się dopiero przed sądem II instancji np. po rozpatrzeniu apelacji w Sądzie Okręgowym, to z wnioskiem o wydanie klauzuli wykonalności może wystąpić właśnie do sądu II instancji. Należy się jednak z tym śpieszyć, ponieważ akta sprawy są zwracane zawsze do sądu I instancji.

Jeżeli chodzi o czas, w jakim sąd nada klauzulę wykonalności, to powinien to uczynić bezzwłocznie, a zgodnie z przepisami nie później niż w trzy dni od złożenia wniosku o jej wydanie.

Kiedy klient uzyska klauzulę wykonalności nadaną prawomocnemu wyrokowi to może już skierować wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji. Powinien jednak pamiętać, że kierując wniosek do komornika o wszczęcie egzekucji powinien podać dane dłużnika oraz majątek, z którego ma być prowadzone postępowanie egzekucyjne.