Zarówno raty stałe, jak i malejące, mają swoje zalety oraz wady, które uzależnione są od ich specyfiki, czyli zmiennego stosunku proporcji części kapitałowej i odsetkowej raty. Kto skorzystać powinien z rat malejących, a dla kogo wygodniejsza będzie spłata zobowiązania w ratach stałych?
Aby dokładniej zrozumieć różnice poszczególnych typów raty, należy przyjrzeć się jej dwóm składnikom. Otóż każda rata składa się z części kapitałowej i odsetkowej. Część kapitałowa raty, to każdorazowo spłata danego ułamka pożyczonego od instytucji finansowej (np. SKOK’u lub banku) kapitału, podczas gdy część odsetkowa raty, to odprowadzenie należnego jej wynagrodzenia w postaci odsetek, których wysokość uzależniona jest od czasu trwania kredytu oraz jego oprocentowania.
W zależności od proporcji części kapitałowej i odsetkowej raty rozróżniamy więc:
– raty stałe, których wysokość nie zmienia się w trakcie spłaty kredytu. W ich przypadku, na podstawie wartości kapitału i odsetek należnych za cały okres kredytowania, wyliczana jest wartość niezmiennej raty, jednak na początku okresu kredytowania, rata składa sie prawie wyłącznie z części odsetkowej – dopiero wraz z upływem czasu kredytobiorca spłaca coraz to większe części pożyczonego kapitału.
– raty malejące, które jak sama nazwa wskazuje maleją wraz z kolejną spłatą dokonywaną w trakcie upływu okresu kredytowania. W ich przypadku każda rata składa się z równej i niezmiennej w całym okresie kredytowania części spłacanego kapitału oraz zmiennej, malejącej na przestrzeni kolejnych spłat, części odsetkowej raty.
Wady i zalety
Niekwestionowana zaletą rat malejących jest niższy niż w przypadku rat stałych całkowity koszt kredytu. Jest to wynikiem szybszej spłaty kapitału, a ponieważ odsetki naliczane są od jego pozostającej do spłaty wysokości, to po prostu również i one są mniejsze. Raty malejące nie są mimo to pozbawione wad. Najważniejszą ich wadą jest wysokość raty w początkowym okresie kredytowania – owszem maleje ona wraz ze spłatą kolejnych rat, jednak w porównaniu do wysokości raty stałej jest ona zdecydowanie wyższa. Druga powiązaną z tym wadą jest w przypadku chęci skorzystania z tego modelu spłaty, konieczność posiadania wyższej niż przy ratach stałych zdolności kredytowej – podwyższona wysokość raty malejącej w pierwszym okresie spłaty, dużo bardziej obciąża domowy budżet, więc kredytodawca pozwoli na taką formę rozliczenia kredytu tylko wtedy, gdy będzie miał pewność, że osiągane dochody pozwolą na terminową i bezproblemową spłatę zaciągniętego zobowiązania.
Dokładnie odwrotnie przedstawiają się wady i zalety rat stałych. Ich największą wadą będzie więc podwyższony koszt całkowity kredytowania, a największymi zaletami będzie konieczność posiadania stosunkowo niższej zdolności kredytowej i comiesięczna rata, której wysokość będzie na początku okresu kredytowania niższa od tej wyliczonej dla rat malejących.
