Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Gdyni zgłosiła się Pani Anna, która nie zgadza się z wydanym przeciwko niej tytułem wykonawczym, zarzucając mu szereg uchybień. W związku z powyższym skierowała do Ośrodka pytanie, czy w takiej sytuacji ma jakieś możliwości podjęcia działań?
Kodeks Postępowania Cywilnego daje dłużnikom możliwość reagowania w takiej sytuacji poprzez wystosowanie powództwa przeciwegzekucyjnego. Art. 840 KPC brzmi następująco:
„Dłużnik może w drodze powództwa żądać pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub części albo ograniczenia, jeżeli:
1) przeczy zdarzeniom, na których oparto wydanie klauzuli wykonalności, a w szczególności, gdy kwestionuje istnienie obowiązku stwierdzonego tytułem egzekucyjnym niebędącym orzeczeniem sądu albo, gdy kwestionuje przejście obowiązku mimo istnienia formalnego dokumentu stwierdzającego to przejście;
2) po powstaniu tytułu egzekucyjnego nastąpiło zdarzenie, wskutek którego zobowiązanie wygasło albo nie może być egzekwowane; gdy tytułem jest orzeczenie sądowe, dłużnik może oprzeć powództwo także na zdarzeniach, które nastąpiły po zamknięciu rozprawy, na zarzucie spełnienia świadczenia, jeżeli zgłoszenie tego zarzutu w sprawie było z mocy ustawy niedopuszczalne, a także na zarzucie potrącenia;
3) małżonek, przeciwko któremu sąd nadał klauzulę wykonalności na podstawie art. 787, wykaże, że egzekwowane świadczenie wierzycielowi nie należy się, przy czym małżonkowi temu przysługują zarzuty nie tylko z własnego prawa, lecz także zarzuty, których jego małżonek wcześniej nie mógł podnieść.
§2. Jeżeli podstawą egzekucji jest tytuł pochodzący od organu administracyjnego, do stwierdzenia, że zobowiązanie wygasło lub nie może być egzekwowane, powołany jest organ, od którego tytuł pochodzi.”
W tym momencie należy zadać pytanie, jaki jest charakter prawny powództw przeciwegzekucyjnych?
Powództwa przeciwegzekucyjne są powództwami o ukształtowanie prawa. Istotą tych powództw jest natomiast umożliwienie dłużnikowi (lub jego małżonkowi, jeżeli przeciwko niemu została nadana klauzula wykonalności) obrony przed wykonaniem tytułu wykonawczego. We wskazanym wcześniej artykule zostały określone reguły obrony dostosowane do zakresu odpowiedzialności.
Głównym założeniem przy składaniu powództwa przeciwegzekucyjnego jest pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego. Należy przy tym pamiętać, iż przedmiotowe postępowanie dotyczy tylko tytułu wykonawczego nie zaś tytułu egzekucyjnego. W związku z powyższym należy pamiętać, że jeżeli tytuł wykonawczy nie istnieje, to powództwo o pozbawienie go wykonalności jest oczywiście bezzasadne.
Co istotne przedmiotowe powództwo może być realizowane jedynie, gdy istnieje możliwość spełnienia tytułu wykonawczego. Oznacza to, że chociażby w sytuacji, gdy kwota wskazana na tytule wykonawczym zostanie wyegzekwowana w takim przypadku dłużnik nie ma już prawa do wniesienia powództwa opozycyjnego (przeciwegzekucyjnego).
Kto posiada legitymacje do złożenia powództwa?
Po pierwsze legitymacje posiada sam dłużnik, który został określony w tytule wykonawczym. Dodatkowo jego następcy prawni, w przypadku skierowania przeciwko nim egzekucji na podstawie tytułu wykonawczego oraz małżonek dłużnika, jeżeli przeciwko niemu została skierowania egzekucja w trybie art. 787 KPC. Dodatkowo powództwo złożyć może kurator dłużnika, oraz na zasadach ogólnych, prokurator i organizacja pozarządowa.
Do którego sądu należy skierować powództwo przeciwegzekucyjne?
Powództwo przeciwegzekucyjne rozpoznaje sąd, w którego okręgu prowadzona jest egzekucja. W tym przypadku mamy do czynienia z właściwością wyłączną. W przypadku natomiast, gdy egzekucja jeszcze nie została wszczęta, wtedy sądem właściwym jest sąd właściwy miejscowo. Co istotne, okręg prowadzenia egzekucji nie jest tożsamy z siedzibą komornika, jest on określany natomiast przez przepisy szczególne.
Podsumowując, powództwo przeciwegzekucyjne stwarza możliwość żądania pozbawienia tytułu wykonawczego wykonalności w całości lub w części. Przy czym należy pamiętać, iż konieczne jest spełnienie wskazanych powyżej wymagań.
Więcej >>> Porada tygodnia
Adrian Maryniak – Specjalista ds. prawnych
