Nowa maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu w dobie pandemii

Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Białej Podlaskiej zgłosił się Pan Artur, który chciał zaciągnąć zobowiązanie w firmie pożyczkowej. Po przeanalizowaniu umowy stwierdził, że jest ona bardzo niekorzystna i zastanawia się, czy to jest zgodne z prawem, żeby spłacić kwotę prawie dwukrotnie wyższą niż dostał. Klientowi udzielono 3 050 zł, a wypłacono 2 750 zł na 23 miesiące, – czyli 669 dni. Natomiast do spłaty ma on 5 600,23 zł, z czego odsetki wynoszą – 331,09 zł, prowizja i opłata przygotowawcza – 2 219,14 zł.

Co to są pozakodeksowe koszty kredytu?

Zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim pozaodsekowe koszty kredytu to wszystkie koszty, które konsument musi ponieść w związku z zawieraną umową o kredyt konsumencki. W szczególności są to wszelkie opłaty: przygotowawcze, prowizje (np. za udzielenie pożyczki, operacyjna), koszty ustanowienia zabezpieczeń.

Jak obliczyć maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu?

Wysokość maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu jest określona w ustawie o kredycie konsumenckim. Jednak ustawodawca, ze względu na panującą w kraju sytuację związaną z koronawirusem, zdecydował o obniżeniu wysokości tych kosztów. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych wprowadziła zmiany w zakresie ustawy z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim dotyczące wysokości dopuszczalnych kosztów pozaodsetkowych.

Do tej pory przed wprowadzeniem zmian maksymalna wysokość pozaodsetkowych kosztów, była równa sumie 25 % całkowitej kwoty kapitału i 30 % tej kwoty w stosunku rocznym. Obliczało się ją zgodnie z wzorem wskazanym w art. 36a ustawy o kredycie konsumenckim:

MPKK ≤ (K × 25%) + (K × n/R × 30%)

w którym poszczególne symbole oznaczają:

• MPKK –maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu,
• K –całkowitą kwotę kredytu,
• n –okres spłaty wyrażony w dniach,
• R – liczbę dni w roku

Stosując dotychczas obowiązujące przepisy w przypadku klienta wyglądałoby to tak:

MPKK ≤ (2 750× 25%) + (2 750 × 669/365 × 30%)= 2 199,62 zł

W tym przypadku MPKK jest niższe niż koszty kredytu, co oznacza, że umowa jest zgodna z prawem o ile została zawarta przed 31 marca 2020 r., kiedy w życie weszła nowelizacja ustawy o kredycie konsumenckim wprowadzająca zmiany.

Jak wyliczyć maksymalne pozaodsetkowe koszty kredytu po nowelizacji przepisów?

Po wprowadzonych zmianach spowodowanych koronawirusem ustawodawca w art. 8d ustawy z dnia 2 marca 2020 r. (Dz.U. 2020 poz. 374) wprowadził dwie zasady obliczania maksymalnej wysokości pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego:

1. dla kredytów o okresie spłaty nie krótszym niż 30 dni stosuje się dotychczasowy wzór, w którym jednak drastycznemu obniżeniu uległa suma maksymalnej wysokość kosztów do 15% całkowitej kwoty kapitału kredytu i do 6% tej kwoty w stosunku rocznym. Po zmianach aktualnie obowiązujący wzór wygląda następująco:

MPKK ≤ (K × 15%) + (K × n/R × 6%)

2. dla kredytów o okresie spłaty krótszym niż 30 dni stosuje się wzór:

MPKK ≤ K × 5%

W przypadku klienta obliczenia wysokości maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu należy dokonać na podstawie pierwszego wzoru, co będzie wyglądało następująco:

MPKK ≤ ( 2 750 × 15%) + (2 750 × 669/365 × 6%) = 714,92 zł

Z umowy wynika, że koszty kredytu wynoszą 2 219,14 zł, czyli oznacza to, że jeżeli umowa została zawarta po 8.03.2020 r. są one dużo wyższe niż dopuszczalne MPKK wyliczone dla tej umowy. W takim przypadku pożyczkodawca dopuścił się naruszenia ustawy i obowiązujących przepisów.

W ustawie z 2 marca 2020 roku znalazł się również zapis, że pozaodsetkowe koszty kredytu nie mogą przekraczać 45 % sumy całkowitej kwoty kredytu. Oznacza to, że pożyczkodawcy należą się pozaodsetkowe koszty kredytu konsumenckiego jedynie w części nieprzekraczającej:

• maksymalnych pozaodsetkowych kosztów kredytu wyliczonych za pomocą wzorów podanych powyżej, lub
• takie, które nie przekraczają 45 % całkowitej kwoty kredytu.

Naruszenie przez kredytodawcę przepisów dotyczących maksymalnych kosztów pozaodsetkowych, może stanowi praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów. W takiej sytuacji konsumentowi przysługuje złożenie skargi do Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów za naruszenie zbiorowych praw konsumentów, albo może on skorzystać z pomocy Miejskich lub Powiatowych Rzeczników Konsumentów.

Zanim podpiszemy umowę powinniśmy się upewnić, czy kredytodawca naliczył koszty zgodnie z obecnie obowiązującymi przepisami, które weszły w życie 8.03.2020 r. i będą od tej daty aktualne przez 365 dni.

Źródło:

1. Ustawa z dnia 12 maja 2011 r. o kredycie konsumenckim (Dz.U. 2011 nr 126 poz. 715)
2. Ustawa z dnia 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (Dz.U. 2020 poz. 374)