Spadek zazwyczaj kojarzy się każdemu z majątkiem po bliskim. Niestety często się zdarza, że zmarły pozostawia po sobie nie tylko aktywa, lecz również długi lub tylko długi. Co należy, więc zrobić, żeby uchronić się przed koniecznością spłacania tych długów? Okazuje się, że jest na to kilka sposobów, albo po śmierci spadkodawcy lub jeszcze za jego życia.
Odrzucenie spadku
Należy pamiętać, że nabycie spadku następuje z mocy prawa z chwilą śmierci spadkodawcy i to niezależnie od tego czy pozostawił on testament czy nie. Jeżeli wiemy, że zmarły nie posiadał żadnego majątku lub wiemy, że był on bardzo zadłużony to warto wtedy odrzucić spadek. Wtedy nie odziedziczymy ani majątku ani długów.
Należy jednak pamiętać, że w takiej sytuacji spadek przejdzie niestety na naszych zstępnych, czyli nasze dzieci i wnuki i to one będą musiały spłacać długi po zmarłym. Oczywiście możliwe jest również odrzucenie spadku przez nich. Warto jednak zaznaczyć, że oświadczenie o odrzuceniu spadku należy złożyć w ciągu sześciu miesięcy od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o tym, że jest spadkobierca. W przypadku dzieci małoletnich spadek muszą odrzucić w ich imieniu rodzice lub prawni opiekunowie, ale mogą to zrobić dopiero po uzyskaniu zgody sądu rodzinnego. Oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku składa się przed sądem lub przed notariuszem.
Dziedziczenie z dobrodziejstwem inwentarza
W sytuacji, kiedy wiemy, że zmarły miał duży majątek, a co długów podejrzewamy tylko ich istnienie lub kiedy po prostu nie chcemy odrzucać spadku możemy go przyjąć z dobrodziejstwem inwentarza. Oświadczenie o takim przyjęciu również składa się przed notariuszem lub przed sądem i taki jak w przypadku o dorzucenia spadku jest na to okres sześciu miesięcy od chwili dowiedzenia się o swoim powołaniu do spadku.
Jeżeli w tym terminie, chociaż jeden ze spadkobierców złoży oświadczenie o przyjęciu spadku z dobrodziejstwem inwentarza uznaje się, że także spadkobiercy, którzy nie złożyli w terminie żadnego oświadczenia, przyjęli spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Również w sytuacji, kiedy spadkobiercą jest osoba małoletnia lub ubezwłasnowolniona to brak jej oświadczenia w terminie oznacza, że przyjmuje ona spadek z dobrodziejstwem inwentarza. Przyjęcie spadku w taki sposób, powoduje, że odpowiedzialność spadkobierców za długi jest ograniczona jedynie do wartości dziedziczonych aktywów. Oznacza to, że jeżeli np. po ojcu dziedziczymy dom wart 300 tys. zł. a miał on długi w wysokości 350 tys. zł. to będziemy musieli spłacać długi do wysokości 300 tys. zł., bo tyle wynosi stan czynny spadku. Pozostała równica 50 tys. zł. nie zostanie spłacona.
Przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie oznacza jednak, że wierzyciele nie będą mogli kierować egzekucji w stosunku do majątku spadkobiercy, oznacza to tylko, że będzie ona ograniczona kwotowo do wartości odziedziczonego spadku.
Zrzeczenie się dziedziczenia
Kolejnym sposobem na to, żeby uniknąć długów po bliskich jest zrzeczenie się dziedziczenia. Należy to zrobić jeszcze za życia spadkodawcy, po prostu zawierając z nim umowę, która musi mieć formę aktu notarialnego. Musi ono zostać zawarte w takiej formie pod rygorem jego nieważności i co ważne może zostać uchylone, ale tylko do momentu śmierci spadkodawcy. Uchylenie zrzeczenia się dziedziczenia musi mieć również formę aktu notarialnego. Należy również pamiętać, że zrzeczenie się dziedziczenia za życia przyszłego spadkodawcy obejmuje jedynie dziedziczenie z ustawy, a nie z testamentu. Co ważne zrzeczenie się obejmuje również zstępnych spadkobiercy, a więc jego dzieci i wnuki. Monika Marchalewska
Podstawa prawna:
- 1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny.
