Jak długo dane mogą być przetwarzane przez rejestry dłużników? – pyta pani Agnieszka z Gorzowa Wielkopolskiego, klienta Ośrodka Doradztwa.
W Polsce funkcjonują trzy rodzaje rejestrów, na podstawie których instytucje finansowe dokonują analizy zdolności kredytowej swoich klientów. Do pierwszej grupy podmiotów uprawnionych do udostępniania informacji gospodarczej jest Biuro Informacji Kredytowej (zwany dalej ,,BIK’’) – instytucja, której głównym celem jest gromadzenie, przetwarzanie danych dotyczących udzielonych kredytów i pożyczek oraz udostępniania zapytań, które banki i SKOK-i wysyłają do BIK w celu sprawdzenia przyszłych i obecnych klientów. Dane przesyłane są do BIK za każdym razem, gdy klient składa wniosek o kredyt lub pożyczkę w banku lub SKOK-i lub jest poręczycielem.
Z kolei po udzieleniu kredytu, banki lub SKOK-i udostępniają dane dotyczące spłaty kredytu (terminowej lub z opóźnieniami). W przypadku kredytów/pożyczek informacje aktualizowane są raz na miesiąc, natomiast zapytania kredytowe codziennie. W większości dane przetwarzane w BIK dotyczą pozytywnej historii kredytowej.
W przeciwieństwie do BIG, Biuro Informacji Kredytowej nie stanowi tzw. ,,czarnej listy dłużników’’, ponieważ większość danych przetwarzanych przez BIK dotyczy pozytywnej historii kredytowej (tj. zobowiązań kredytowych spłacanych terminowo).
Dane w Biurze Informacji Kredytowej mogą być przetwarzane:
1) od chwili ich przekazania do BIK aż do wygaśnięcia zobowiązania bez zgody klienta,
2) po wygaśnięciu zobowiązania na podstawie zgody klienta – przez okres wskazany przez klienta;
3) po wygaśnięciu zobowiązania bez zgody klienta przez 5 lat w sytuacji łącznego spełnienia poniższych warunków: – opóźnienia w spłacie powyżej 60 dni, – upłynęło, co najmniej 30 dni od poinformowania klienta przez bank o zamiarze przetwarzania danych bez jego zgody.
4) po wygaśnięciu zobowiązania bez zgody klienta przez okres 12 lat dla celów stosowania metod statystycznych – dane te nie są udostępniane w Raportach BIK w celu oceny ryzyka kredytowego. Informacje dotyczące zapytań kredytowych/pożyczkowych mogą być udostępniane przez BIK przez okres 12 miesięcy od daty złożenia wniosku kredytowego w danej instytucji finansowej.
Drugą grupą podmiotów zajmujących się udostępnieniem informacji gospodarczej są Biura Informacji Gospodarczej (zwanym dalej ,,BIG’’):
1) BIG InfoMonitor – Rejestr Długów S.A.;
2) Krajowy Rejestr Długów BIG S.A.;
3) Rejestr Dłużników ERIF BIG S.A.;
4) Krajowe Biuro Informacji Gospodarczej (KBIG).
Zadaniem BIG jest gromadzenie informacji o nierzetelnych dłużnikach. Zgodnie z art. 14.1. ustawy z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz.U.2014.1015 j.t.), wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika będącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
– zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy o kredyt konsumencki, oraz umów, o których mowa w art. 1871 ustawy z dnia 17 listopada 1964 r. – Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.);
– łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika będącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi, co najmniej 200 złotych oraz są one wymagalne, od co najmniej 60 dni;
– upłynął, co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi będącemu konsumentem do rąk własnych wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura. Zgodnie z Art. 15. 1. ustawy, wierzyciel może przekazać do biura informacje gospodarcze o zobowiązaniu dłużnika niebędącego konsumentem wyłącznie wówczas, gdy są spełnione łącznie następujące warunki:
1) zobowiązanie powstało w związku z określonym stosunkiem prawnym, w szczególności z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej;
2) łączna kwota wymagalnych zobowiązań dłużnika niebędącego konsumentem wobec wierzyciela wynosi, co najmniej 500 złotych oraz są one wymagalne od co najmniej 60 dni;
3) upłynął, co najmniej miesiąc od wysłania przez wierzyciela listem poleconym albo doręczenia dłużnikowi niebędącemu konsumentem do rąk własnych wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.
Trzecim podmiotem prowadzącym rejestr nierzetelnych dłużników jest System ,,Bankowy Rejestr’’, którego administratorem jest Związek Banków Polskich. Jest to zbiór danych wykorzystywanych przez banki komercyjne do wstępnej oceny ryzyka kredytowego potencjalnych klientów. Udostępnia informacje kredytobiorców, niewywiązujących się ze swych zobowiązań wobec banków, gdy łączna wartość tych zobowiązań przekracza 200 zł w przypadku Konsumentów i 500 zł w przypadku Przedsiębiorców, a świadczenia powstałe w wyniku tych zobowiązań są wymagalne, od co najmniej 60 dni. Rejestr Bankowy może przetwarzać dane bez zgody klienta przez okres 5 lat po wygaśnięciu zobowiązania.
Podstaw prawna:
Ustawa z dnia 9 kwietnia 2010 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych i wymianie danych gospodarczych (Dz. U. z 2014 r. poz. 1015 j.t.);
Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz. U. z 2014 r. poz. 101, z późn. zm.);
