Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci

Dyspozycja wkładem na wypadek śmierci

Na co dzień raczej nie zastanawiamy się, co może się wydarzyć po naszej śmierci, zwłaszcza w kwestiach finansów. Warto jednak wcześniej zabezpieczyć się przed ewentualnymi problemami, którymi obarczeni zostaną wówczas nasi bliscy.

Co po śmierci stanie się z naszym rachunkiem bankowym?

Sytuacja taka spotkała Pana Tomasza, któremu niedawno zmarła mama. Okazało się, że mama posiadała rachunek osobisty, na którym znajdowały się pieniądze. Pan Tomasz nie mógł od razu podjąć środków z rachunku, gdyż nie zostało przeprowadzone postępowanie spadkowe. Jedną z możliwości, dzięki której Pan Tomasz mógłby wypłacić pieniądze po śmierci mamy bez przeprowadzania postępowania spadkowego jest ustanowienie za życia dyspozycji na wypadek śmierci.

Dyspozycja a postępowanie spadkowe

Coraz więcej osób korzysta z takiej możliwości, przekazania zgromadzonych środków finansowych po swojej śmierci bliskim osobom. Klienci banków, zgodnie z prawem bankowym poprzez ustanowienie dyspozycji wkładem na wypadek śmierci. Natomiast w przypadku członków spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych zgodnie z Ustawą o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych mamy do czynienia z kwotą wypłacaną po śmierci członka kasy. Mówiąc prościej, ta sama czynność inaczej nazywa się w bankach, inaczej w SKOK. Instytucje finansowe powszechnie używają nazwy dyspozycja na wypadek śmierci.

Posiadając rachunek w banku czy spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej można zlecić instytucji finansowej, w której prowadzony jest rachunek, aby po naszej śmierci przekazała zgromadzone na rachunku środki finansowe osobom, które zostały wskazane w dyspozycji na wypadek śmierci. Mamy wówczas pewność, że nasze pieniądze trafią do rąk bliskich nam osób. Tak najprościej można wyjaśnić, czym jest dyspozycja na wypadek śmierci. Dotyczy ona posiadaczy rachunku oszczędnościowego, rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowego lub rachunku terminowej lokaty oszczędnościowej.

Dyspozycja wyłącznie na rachunku indywidualnym

Dyspozycję na wypadek śmierci można ustanowić tylko i wyłącznie na rachunku indywidualnym. Nie może to być rachunek wspólny. Dyspozycja na wypadek śmierci jest uproszczoną formą dysponowania pieniędzmi po śmierci zapisodawcy, gdyż nie ma wówczas konieczności przeprowadzenia procedury postępowania spadkowego. Składając dyspozycję posiadacz rachunku wskazuje kwotę lub jej procentową część, którą chce danej osobie przekazać.

Krąg osób, dla których można ustanowić dyspozycję na wypadek śmierci, jest ściśle określony i obejmuje:

• małżonka,
• dzieci,
• wnuki,
• prawnuki,
• rodziców,
• rodzeństwo,
• dziadków,
• pradziadków.

W przypadku wskazania osoby/osób spoza wymienionych wyżej grup dyspozycja nie zostanie zrealizowana.

Jaka łączna kwota wypłat z rachunków w bankach?

Niezależnie od ilości wydanych dla posiadacza rachunku bankowego dyspozycji na wypadek śmierci, łączna kwota wszystkich wypłat z rachunków nie może być wyższa niż dwudziestokrotne przeciętne miesięczne wynagrodzenie w sektorze przedsiębiorstw bez wypłat nagród z zysku, ogłaszane przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego za ostatni miesiąc przed śmiercią posiadacza rachunku. Jeśli kwota na koncie posiadacza rachunku będzie niższa niż kwota dyspozycji, to zapisy na rzecz uposażonych osób zostaną proporcjonalnie zmniejszone. Natomiast, jeśli osobie uposażonej zostanie wypłacona wyższa kwota niż wskazany limit, jest ona zobowiązana zwrócić nadwyżkę spadkobiercom.

Jaka łączna kwota wypłat z rachunków w spółdzielczych kasach?

W spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych dokonuje się wypłaty w ramach dyspozycji na wypadek śmierci ze zgromadzonych na rachunkach oszczędności i wkładu członkowskiego. Na podstawie dyspozycji na wypadek śmierci kasa jest obowiązana wypłacić osobom wskazanym przez członka kwotę nieprzekraczającą ogółem sumy przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w gospodarce narodowej, ogłaszanej przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego, w okresie 5 lat kalendarzowych poprzedzających wypłatę.

Dyspozycja na jedną lub więcej osób

Dyspozycję na wypadek śmierci możesz ustanowić na jedną lub więcej osób w jednej instytucji finansowej, jak również w dowolnej liczbie banków czy SKOK. Dyspozycje nie powinny przekraczać ustawowego limitu kwot. Jeżeli złożyliśmy więcej niż jedną dyspozycję wkładem na wypadek śmierci, a ich suma przekracza dopuszczalny limit, to dyspozycja wydana później ma pierwszeństwo przed dyspozycją wydaną wcześniej. W przypadku wypłacenia kwoty przewyższającej ustawowe limity zapisobiorca jest zobowiązany zwrócić powyższą kwotę spadkobiercom, ponieważ wchodzi ona do masy spadkowej.

Możliwość odwołania dyspozycji

Dyspozycja na wypadek śmierci ustanowiona przez posiadacza rachunku w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej może być w każdym czasie przez niego odwołana lub zmieniona. Należy pamiętać, aby zachować formę pisemną.

Źródło: „Bezpieczna rodzina – bezpieczny senior”, wyd. 2, Gdynia 2019.