Do Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Białej Podlaskiej zgłosił się Pan Tomasz, który planuje poważny remont swojego domu. Wykonawca chce, aby klient wpłacił mu zaliczkę na poczet wykonania usługi. Pan Tomasz ma jednak wątpliwości czy wpłacona zaliczka zabezpieczy jego interesy, co do wykonania usługi i czy nie lepiej było by zdecydować się na wpłacenie wykonawcy zadatku.
Zarówno zaliczka jak i zadatek są to kwoty, jakie wpłacamy na poczet wykonania w przyszłości jakiejś usługi, w przypadku klienta – remontu domu. Nie są to jednak pojęcia równoznaczne i nie należy ich stosować zamiennie, gdyż prawo nadaje im odmienne funkcje.
Zaliczka jest częściową zapłatą za towar lub usługę i jest wpłacana na poczet całego wynagrodzenia wykonawcy lub sprzedawcy. Jeśli natomiast nie dojdzie do realizacji usługi lub sprzedaży towaru zaliczka zawsze podlega zwrotowi i nie ma tu znaczenia z winy której strony do tego doszło. W takiej sytuacji wpłacający zaliczkę ma prawo ją w całości odzyskać, a jeśli doszło do realizacji zamówienia lub usługi musi uiścić sumę będącą różnicą miedzy całkowitą kwotą a kwotą wpłacanej zaliczki.
Zadatek natomiast nie jest częściową zapłatą za usługę lub towar, w załażeniu ma on chronić obie strony umowy i być gwarancją wywiązania się z umowy. Najczęściej zadatek stosuje się w sytuacji umów dotyczących bardzo wartościowych przedmiotów lub usług np. zakupu mieszkania. Co ważne zadatek wcale nie musi być wpłacony gotówką. Strony umowy mogą postanowić, że zadatkiem będzie na przykład ruchomość. W odróżnieniu do zaliczki zadatek nie podlega zwrotowi, chyba, że strony umowy postanowiły inaczej. Oznacza to, że jeśli klient zrezygnowałby z remontu, to wpłaconego firmie remontowej zadatku nie otrzymałby. Jeśli jednak to firma remontowa odstąpiłaby od umowy, to klientowi przysługiwałby zwrot zadatku w podwójnej wysokości. Strony mogą jednak w umowie zawrzeć zapis o tym, że jeśli, którakolwiek ze stron odstąpi od umowy to zadatek zostanie zwrócony w takiej wysokości, w jakiej został wpłacony, bez możliwości jego dwukrotnego powiększenia. Jeśli jednak w umowie taki zapis się nie znalazł to stosuje się powyższą zasadę.
Jeżeli w umowie nie znajdzie się informacja, że wpłacona suma jest zadatkiem, to w takiej sytuacji każde wpłaty będą traktowane, jako zaliczka. Co ważne zarówno zaliczka jak i zadatek nie mogą wynosić 100 % wartości zamówienia czy usługi, najczęściej jest to 10 %-20%. Zadatek może zostać wpłacony zarówno przed zawarciem umowy jak i w jej trakcie, albo i po jej podpisaniu.
Podsumowując odpowiedź na pytania klienta należy wskazać, że jeśli mamy wybór zawsze lepiej zdecydować się na zadatek niż na zaliczkę, zwłaszcza przy transakcjach bardzo wartościowych. W ten sposób zabezpieczymy nasze interesy i zwiększymy szanse na to, że podpisana przez nas umowa dojdzie do skutku. Zaliczka po prostu niczego nam nie gwarantuje i zazwyczaj jest pobierana na poczet wykonania jakiejś pracy.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks Cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.)
