Zaciągając kredyt czy pożyczkę jesteśmy zobowiązani wobec instytucji finansowej do spłaty długu wraz z wszystkimi kosztami, w związku z umową którą podpisaliśmy. Pamiętajmy, że obowiązuje nas spłata całkowitego kosztu kredytu/pożyczki, na który składają się: oprocentowanie, odsetki, marża, prowizja, ubezpieczenia i inne opłaty przewidziane w umowie kredytowej bądź regulaminie, który stanowi integralną część umowy.
Udzielając kredytu/pożyczki instytucja finansowa ocenia ryzyko kredytowe wobec przyszłego kredytobiorcy, weryfikując czy spłaci on kredyt/pożyczkę wraz z wszystkimi kosztami w określonym terminie. Może się jednak zdarzyć że kredytobiorca straci płynność finansową, inaczej zdolność do terminowego regulowania rat kredytu. Taki stan może doprowadzić do zadłużenia. Powstaje wówczas roszczenie instytucji finansowej wobec kredytobiorcy.
Czym jest roszczenie instytucji finansowej?
Roszczeniem nazywamy uprawnienie do żądania od kredytobiorcy określonego świadczenia w tym przypadku spłaty kredytu/pożyczki. Roszczenia instytucji finansowych wynikające z udzielonego zobowiązania mogą ulec przedawnieniu.
Czym jest przedawnienie roszczenia?
Przedawnienie polega na zmianie treści stosunków prawnych ze względu na upływ czasu. Terminy przedawnienia roszczeń są zróżnicowane. W celu ustalenia terminu przedawnienia roszczenia należy wziąć pod uwagę przepisy prawne. W tym przypadku terminy przedawnienia reguluje Kodeks cywilny art. 118. – „ Jeżeli przepis szczególny nie stanowi inaczej, termin przedawnienia wynosi lat dziesięć, a dla roszczeń o świadczenia okresowe oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata”.
Czy istnieje termin przedawnienia roszczenia instytucji finansowej o zapłatę należności z tytułu niespłaconego kredytu?
Ze względu na to, że banki są przedsiębiorcami, udzielane kredyty/pożyczki związane są z prowadzoną działalnością gospodarczą, roszczenia wynikające z tytułu niespłaconych zobowiązań w tym odsetek przedawniają się po upływie 3 lat od dnia wymagalności.
Jednak w pierwszej kolejności bardzo istotne jest ustalenie terminu od którego zaczyna biec przedawnienie. Art. 120 § 1 kodeksu cywilnego precyzuje „Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne. Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie”.
Wynika z tego, że termin przedawnienia należy liczyć od dnia, kiedy każda rata kredytu stała się wymagalna. Jeśli zaprzestano spłaty kredytu termin przedawnienia dla każdej raty biegnie osobno. Natomiast w przypadku wypowiedzenia umowy kredytowej, kiedy instytucja finansowa wyznacza termin do ostatecznej spłaty całości zobowiązania staje się on w całości wymagalny i zaczyna od tej daty biec termin przedawnienia.
Jeśli instytucja finansowa w terminie trzech lat nie podejmie żadnych czynności w stosunku do dłużnika aby wyegzekwować należność, wówczas dług ulega przedawnieniu. Jeśli jednak zostaną podjęte czynności przez wierzyciela wówczas termin przedawnienia może ulec przerwaniu.
Przerwanie biegu terminu przedawnienia – co się z tym wiąże?
Art. 123 § 1 pkt. 1, pkt 2, pkt 3 k c „Bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń danego rodzaju albo przed sądem polubownym, przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
- przez uznanie roszczenia przez osobę, przeciwko której roszczenie przysługuje,
- przez wszczęcie mediacji”.
Czynność ta może być dokonana przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw lub egzekwowania roszczeń.
Roszczenie w instytucjach finansowych w pewnych okolicznościach może przedawniać się dopiero po upływie 10 lat. W tym przypadku zgodnie z art. 125 § 1 k c roszczenie stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu przedawni się z upływem lat 10, chociażby termin przedawnienia roszczenia był krótszy. Jeżeli stwierdzone w ten sposób roszczenie obejmuje świadczenia okresowe, roszczenia
o świadczenia okresowe należne w przyszłości ulega przedawnieniu trzyletniemu. Sąd ocenia sytuację i wydaje orzeczenie. Jeśli sąd oddali powództwo wierzyciela o zapłatę, wówczas wierzyciel, nadal może dochodzić odzyskania długu, ale w drodze pozasądowej.
Przerwanie biegu terminu przedawnienia może nastąpić ze strony kredytobiorcy w sytuacji gdy np.: podejmie on z instytucją finansową ugodę, porozumienie mające na celu spłatę zobowiązania na innych zasadach niż precyzuje umowa kredytowa. Wówczas termin przedawnienia roszczenia zaczyna biec od początku.
Podniesienie zarzutu ważna sprawa
Sąd bada przedawnienie na zarzut. Jeżeli dłużnik tego nie zrobi, to uzna dług i musi go spłacać. Jeżeli wierzyciel wszczął egzekucję długu można wnieść do sądu powództwo przeciwegzekucyjne przeciw tytułowi wykonawczemu i domagać się pozbawienia wykonalności tytułu wykonawczego w całości lub w części.
Dług można sprzedać
Nawet jeśli nastąpi przedawnienie roszczenia, to roszczenie nadal istnieje. Zobowiązanie może być odsprzedane firmie windykacyjnej i może stać się podstawą do umieszczenia dłużnika w rejestrze Biura Informacji Gospodarczej czy Biura Informacji Kredytowej.
Jeśli zobowiązanie zostało spłacone, a kredytobiorca otrzyma pismo wzywające do zapłaty, wówczas powinien odesłać pismo, w którym informuje, że nie uznaje długu, gdyż wcześniej go spłacił. Zobowiązanie przedawnione przekształca się w zobowiązanie naturalne (tzn. że dłużnik nie ponosi odpowiedzialności za swój dług). Wierzyciel nie może skorzystać z przymusu państwowego w celu uzyskania należnego świadczenia. Nie posiadają te zobowiązania przymiotu zaskarżalności.
Pamiętaj !
- Pamiętajmy, że dłużnik ma prawo podnieść zarzut przedawnienia.
- Przedawnienie długu musi być potwierdzone sądownie.
Źródła:
Art. 118 – 125 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. – Kodeks cywilny (Dz.U. z 1964 r. nr 16, poz. 93 z późn. zm.).
Kodeks cywilny z komentarzem Edward Gniewek, Warszawa 2011.
Życie w Kredycie, Przewodnik nie tylko dla zadłużonych, M. Głowacka, W. Szkiela, S, Koszyk, K. Kołodziejczyk, I. Karmasz, M. Marchalewska, Warszawa 2012.
http://www.finanse.egospodarka.pl/52924,Kredyt-bankowy-przedawnienie-roszczen,1,48,1.html
Iwona Karmasz
