Klienci Ośrodka Doradztwa Finansowego i Konsumenckiego w Krakowie, którzy wpadli w tarapaty finansowe, często otrzymują informację, że ich dług przejęła firma windykacyjna. W podobnej sytuacji znalazła się nasza Klientka – pani Anna.
Pani Anna po rozmowie telefonicznej z pracownikiem firmy windykacyjnej przestraszyła się, że ktoś przyjdzie do mieszkania córki, w którym zamieszkuje i zabierze znajdujące się tam przedmioty na poczet zadłużenia. Pani Anna nie musi się jednak obawiać! Windykator to nie komornik a jego uprawnienia względem dłużnika są bardzo ograniczone.
W poniższym artykule wyjaśnimy jakie działania firmy windykacyjnej są dopuszczalne, co może komornik a co windykator i jak sobie radzić w trudnych sytuacjach.
Po pierwsze trzeba mieć świadomość, różnic, które występują między windykatorem a komornikiem. Windykator jest pracownikiem firmy windykacyjnej, z którą umowę zawarł wierzyciel, jego działania mają polegać na doprowadzeniu do ugody i polubownym załatwieniu sprawy. Komornik zaś to funkcjonariusz publiczny, który działa w granicach prawa na podstawie tytułu wykonawczego, wydanego przez sąd.
Jakie działania windykatora można uznać za zgodne z prawem?
Windykator ma za zadanie nakłonić dłużnika do dobrowolnej spłaty zadłużenia. Może w tym celu:
- kontaktować się telefonicznie,
- wysyłać wezwania do zapłaty, drogą e-mailową, listem czy poprzez SMS,
- podjąć próby negocjacji i zawarcia ugody (np.: poprzez przedstawienie propozycji rozłożenia na raty),
- poinformować dłużnika o możliwości wpisania go do BIK lub innej bazy dłużników.
Czasami jednak zdarza się, że windykator zdecydowanie przekracza dozwolone prawem działania, mogą do nich należeć:
- uporczywe wydzwanianie zarówno w godzinach roboczych jak i w nocy,
- wielokrotne telefony/ SMS/ e- maile w krótkim czasie,
- nachodzenie dłużnika w jego miejscu pracy,
- informowanie o zadłużeniu osób trzecich – sąsiadów, pracodawcy, rodziny itp.,
- spisywanie majątku w mieszkaniu dłużnika lub wymaganie, aby dłużnik, jego pracodawca, członkowie rodziny lub inne osoby przekazały informacje dotyczące jego majątku,
- doliczanie dodatkowych opłat do już istniejącego długu,
- wejście do domu dłużnika lub na jego posesję bez jego zgody,
- grożenie dłużnikowi np.: więzieniem, licytacją majątku itp.
- sugerowanie, że ktoś przyjdzie do domu a znalezione tam przedmioty wystawi na licytację,
- wielokrotne nachodzenie dłużnika w domu.
W sytuacji, gdy jesteśmy ofiarą tego typu działań mamy prawo zgłosić takie działania organom ścigania – na policję lub bezpośrednio do prokuratury np.: jako uporczywe nękanie (stalking) z art. 190a kk. Ponadto można złożyć pozew do sądu cywilnego w związku z naruszeniem dóbr osobistych.
Do najbardziej popularnych „gróźb” należy straszenie wszczęciem egzekucji komorniczej. Dłużnik nie powinien się bać takiego obrotu spraw!
W wielu przypadkach, to właśnie postępowanie przed sądem, poprzedzające egzekucję komorniczą, pozwoliło pomniejszyć dług naszych Klientów o nieuczciwie naliczone opłaty związane z pożyczką, zmniejszając tym samym kwotę do zapłaty nawet o 40-50%. Jeżeli zawarta umowa pożyczki lub kredytu nie jest zgodna z prawem sąd może umorzyć część kwoty, która wynika z wadliwej umowy i na przykład nakazać spłacenie tylko kwoty pożyczki i odsetek.
Wracając jednak do egzekucji komorniczej należy pamiętać, że komornik może działać tylko na podstawie i w graniach prawa. Zanim będzie mógł podjąć jakiekolwiek działania względem naszego majątku, wierzyciel musi przejść długą drogę. W pierwszej kolejności wierzyciel musi złożyć do sądu pozew o zapłatę. W takiej sytuacji zawsze mamy możliwość podjęcia swojej obrony np.: poprzez sprzeciw od nakazu zapłaty, odpowiedź na pozew czy sporządzenie zarzutów od nakazu zapłaty. Jeżeli nie potrafimy samodzielnie sporządzić takiego pisma, na stronie sądu znajdziemy informację o darmowej pomocy prawnej świadczonej w naszej miejscowości. Zawsze można też skontaktować się ze Stowarzyszeniem Krzewienia Edukacji Finansowej a nasi prawnicy chętnie pomogą.
Po ocenie zebranego w sprawie materiału dowodowego sąd wydaje postanowienie – jeżeli uzna, że wierzyciel ma rację i dłużnik musi wywiązać się ze swojego zobowiązania, wierzyciel musi jeszcze wystąpić o nadanie klauzuli wykonalności. Dopiero gdy ją uzyska wierzyciel ma tytuł wykonawczy, z którym może udać się do komornika i złożyć wniosek o wszczęcie egzekucji.
Komornik działa więc tylko w oparciu o posiadany tytuł wykonawczy do kwoty tam określonej. To co najbardziej interesuje naszych Klientów to informacja co może zając komornik podczas egzekucji. Co warto zaznaczyć na wstępie działania komornika nie mogą pozbawić dłużnika i jego rodziny środków do życia, a więc nigdy nie dojdzie do sytuacji, gdy komornik weźmie wszystko.
Co może zająć komornik:
- Wynagrodzenie za pracę, ale tylko do kwoty wolnej od zajęcia równej minimalnemu wynagrodzeniu za pracę. Jeśli wynagrodzenie dłużnika jest wyższe niż pensja minimalna, komornik może zająć do 60% wynagrodzenia, jeśli dług jest efektem niezapłaconych alimentów oraz 50%, gdy długi powstały w inny sposób (np. na skutek nieuregulowanych rat pożyczki, rachunków itp).
- Wynagrodzenie z umów cywilno-prawnych – umowy o dzieło i umowy zlecenie. Tutaj komornik może zająć 100% wynagrodzenia, chyba że jest to jedyne źródło dochodu dłużnika.
- Środki z rachunku bankowego. Dłużnikowi musi jednak pozostawić kwotę wolną od zajęcia.
- Nieruchomości, ale tylko wówczas, gdy wierzytelność jest większej wartości lub nieruchomość zabezpiecza zobowiązanie, które nie jest spłacane.
- Ruchomości, z wyłączeniem tych najbardziej podstawowych, niezbędnych do prowadzenia gospodarstwa domowego.
- Emeryturę i rentę. Komornik nie może jednak zająć całości tych kwot. Istnieją dwa limity potrącenia – kwota wolna od potrąceń która musi pozostać z emerytury na zaspokojenie podstawowych życiowych potrzeb oraz maksymalna dopuszczalna kwota potrącenia.
Czego zatem nie może zająć komornik?
Wyłączone spod egzekucji są w szczególności:
- świadczenia z programu 500+,
- „13” emerytura,
- zasiłki pielęgnacyjne,
- renty dla sierot,
- alimenty,
- zasiłki macierzyńskie i ojcowskie,
- zasiłki socjalne,
- przedmioty osobiste dłużnika, np.: ubrania, lekarstwa, żywność, przedmioty niezbędne do funkcjonowania osób niepełnosprawnych, narzędzia i przedmiotów potrzebne dłużnikowi do pracy lub zdobywania wykształcenia.
W sytuacji, gdy komornik przekroczy swoje uprawnienia dłużnik może złożyć skargę na czynności komornika w terminie tygodniowym do sądu rejonowego przy którym działa komornik. Początek biegu termin uzależniony jest od konkretnej sytuacji, a szczegóły określa art. 767 § 4 kodeksu postępowania cywilnego.
